Biznesplan – czym jest i jak go przygotować?

Jednym z narzędzi, które pomaga w planowaniu ścieżki rozwoju dla firmy, jest biznesplan. Czym jest i jak go stworzyć? Kiedy warto skorzystać z biznesplanu? O tym wszystkim napiszemy w dalszej części tekstu.

Niemal każdy przedsiębiorca wie, że zanim przejdzie się do konkretnych działań, należy się do nich dobrze przygotować. Dzięki temu można uniknąć wielkich rozczarowań, a także zmniejszyć ryzyko pojawienia się bolesnych strat. W poniższym artykule dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć na temat biznesplanów.

Biznesplan – co to takiego?

Biznesplan to jeden z najczęściej pojawiających się terminów, związanych z planowaniem działań przedsiębiorstwa. Bywa inaczej określany jako plan biznesowy (z ang. corporate plan lub business plan). Tym mianem określa się całościowe i długoterminowe dokumenty planistyczne, które odnoszą się do globalnego funkcjonowania danego przedsiębiorstwa. Przygotowuje je zarząd lub właściciel firmy, specjalna jednostka wewnątrz danego podmiotu albo zewnętrzni konsultanci.

Podstawowym celem biznesplanu jest przedstawienie celów firmy oraz określenie sposobów, strategii i środków, służących do osiągnięcia ich w krótszej lub dłuższej perspektywie.

Takie dokumenty bywają bardzo przydatne w wielu biznesowych sytuacjach. Często przygotowuje się je do celów wewnętrznych – tworzenia, rozbudowy lub restrukturyzacji przedsiębiorstwa. Stanowią jedno z najważniejszych narzędzi dla podejmowania decyzji biznesowych, dotyczących przyszłości firmy. Niekiedy biznesplany pozwalają także na pozyskanie zewnętrznego finansowania dla firmy od inwestorów lub banków.

Biznesplan a foresight strategiczny

Biznesplany tworzy się na dłuższe perspektywy czasowe. Współcześnie, ze względu na zmieniającą się sytuację globalną, modyfikacje systemów prawnych i podatkowych oraz intensywny rozwój nowoczesnych technologii, sprawiają, że bezpieczny czas dla biznesplanów to około trzy lata.

Do bardziej długofalowych przewidywań lepiej zastosować foresight strategiczny (przewidywanie strategiczne), by oceniać przyszłe zdarzenia w okresie średnio lub długoterminowym. Foresight strategiczny pozwala uniknąć największych niebezpieczeństw dla podmiotu gospodarczego oraz zaznaczyć najciekawsze szanse, z których warto skorzystać dla rozwoju podmiotu.

W ramach przewidywania strategicznego wyróżnia się dwie podstawowe kategorie:

• futuring,
• planning

W pierwszej z nich identyfikuje się i ocenia przyszłe zdarzenia. W drugiej tworzy się plan oraz wyznacza wstępne decyzje co do przyszłych poczynań. Oczywiście mogą się one stać podstawą do zbudowania bardziej precyzyjnego i realnego biznesplanu.

Rodzaje biznesplanów

Warto wiedzieć, że biznesplany powstają w ściśle określonym celu. Trudno zatem stworzyć jeden uniwersalny dokument, w którym uwzględnia się wszystkie cele i strategie dla danego przedsiębiorstwa.

Biznesplan może przybierać mocno zróżnicowane formy, uzależnione od przedmiotu, z którym jest związany (biznesplan inwestycyjny lub dla przedsiębiorstwa), albo różnych zastosowań biznesowych (biznesplan dla celów strategiczno-rozwojowych, naprawczych lub likwidacyjnych).

Do czego służy biznesplan?

Do czego wykorzystać zatem dobry biznesplan? Wszystko zależy od obranej perspektywy oraz naznaczonych celów.

Biznesplan może jednak spełniać funkcję:

• wewnętrzną,
• zewnętrzną.

Funkcja wewnętrzna skupia się na zarządzaniu przedsiębiorstwem. Biznesplan, nastawiony na wewnętrzne uporządkowanie firmy, jest zatem skierowany do całej kadry (zarządu, właściciela, pracowników). Jego zadaniem jest poprawa wydajności funkcjonowania, rozwój i modernizacja przedsiębiorstwa.

Funkcja zewnętrzna natomiast skupia się na budowaniu opinii o przedsiębiorstwie na zewnątrz, na przykład w bankach, funduszach inwestycyjnych, u kontrahentów lub partnerów biznesowych i inwestorów. Najczęściej ma prowadzić do pozyskania środków i przedstawienia podmiotu w jak najatrakcyjniejszy sposób, by móc przeprowadzić nowe przedsięwzięcia biznesowe.

Jak stworzyć biznesplan?

W każdym biznesplanie muszą znaleźć się kluczowe elementy, oparte na dwóch filarach:

• aspekcie retrospektywnym (analizie przeszłości),
• aspekcie prospektywnym (prognozie przyszłości).

To one pozwalają na określenie już zaistniałej sytuacji oraz wytyczenie ścieżek rozwoju na kolejne miesiące lub lata.

Gdy tworzy się biznesplan, należy oczywiście brać pod uwagę szereg istotnych kryteriów, związanych z profesjonalnym i skutecznym planowaniem.

Każda firma ma być rozpatrywana jako indywidualny podmiot, funkcjonujący jednak w konkretnej gospodarce i przestrzeni. Należy zatem przeanalizować nie tylko jego sytuację, ale też sprawdzić otoczenie i wszystkie determinowane przez nie ograniczenia.

Planowanie jest sposobem na skuteczne przetworzenie posiadanych informacji tak, by zwiększyć efektywność i zoptymalizować działanie przedsiębiorstwa w ściśle określonej perspektywie czasu. Choć biznesplan opiera się często na podstawach historycznych (dane zebrane w przedsiębiorstwie, analizy rynkowe), to jednak należy wziąć w nim pod uwagę także to, iż przyszłość nigdy nie jest pewna. Stąd dobry biznesplan musi wskazywać ścieżki i narzędzia do osiągnięcia konkretnych celów biznesowych, przy równoczesnym ograniczeniu niepewności oraz przeciwdziałaniu pojawienia się niepewności i zagrożeń dla firmy.

Gdy tworzy się biznesplan, należy przejść przez kilka kroków przygotowawczych. Zalicza się do nich:

• analizę SWOT (określenie problemów do rozwiązania),
• analizę strategiczną (stwierdzenie aktualnej sytuacji firmy),
• zaplanowanie niezbędnych działań,
• przygotowanie planu działań,
• stopniowe wdrażanie planu,
• weryfikację i kontrolę.

Dzięki takiemu rozwiązaniu udaje się zbudować i wprowadzić w życie solidny plan naprawczy lub rozwojowy, prowadzący do poprawy sytuacji przedsiębiorstwa.

Z czego składa się biznesplan?

Choć każdy biznesplan może się różnić, ze względu na specyfikę firmy lub cel, w jakim został stworzony, najczęściej wyróżnia się w nich kilka podstawowych elementów.

Zalicza się do nich:

• streszczenie,
• określenie sytuacji firmy,
• aktualny stan działalności,
• analizę strategiczną,
• określenie i podzielenie zadań,
• zasady dla możliwej modyfikacji planu.

Do takiego dokumentu warto wprowadzać załączniki (np. analizę finansową przedsiębiorstwa, pozycji ekonomicznej na rynku), które pomagają lepiej określić aktualną sytuację firmy oraz przygotować bardziej precyzyjne plany działania na przyszłość.

Kryteria weryfikacji biznesplanu

Każdy biznesplan, zanim zostanie wdrożony, powinien być poddany weryfikacji, która pozwala określić jego skuteczność oraz szansę na uzyskanie oczekiwanych rezultatów w przyszłości.

Kryteria weryfikacji biznesplanu mogą być różne, w zależności o specyfiki dokumentu oraz powodu, dla którego został on przygotowany. Do najczęściej stosowanych zalicza się:

• racjonalność,
• wykonalność,
• celowość,
• przejrzystość i zrozumiałość założeń.

Dzięki precyzyjnej weryfikacji można nie tylko sprawdzić założone przewidywania na przyszłość, ale też wprowadzić ewentualne poprawki do wcześniejszych planów, co pozwala usprawnić proces i zoptymalizować rozwój przedsiębiorstwa.

Biznesplan w nowoczesnym biznesie

Działania firmowe, oparte o profesjonalnie przygotowane biznesplany, umożliwiają lepsze zarządzanie wewnętrzne przedsiębiorstwem, opracowanie strategii rozwojowej oraz wyprzedzenie konkurencji w wielu przestrzeniach biznesowych.

Warto zatem korzystać z narzędzi, które pomagają lepiej przygotować się do wyzwań, jakie stają przed wszystkimi przedsiębiorcami. Z biznesplanem przyszłość firmy przestaje być bowiem tak tajemnicza i niepewna.