Fosfataza zasadowa występuje we wszystkich tkankach naszego organizmu. Utrzymanie odpowiedniego poziomu tego enzymu wpływa na ogólną kondycję całego organizmu. Wykrycie nieprawidłowości w odpowiednim momencie pozwala natomiast zdiagnozować niektóre ciężkie choroby.
Co warto wiedzieć o fosfatazie zasadowej? Kiedy trzeba ją zbadać oraz jakie są jej normy w organizmie dzieci i dorosłych? O tym wszystkim napiszemy poniżej.
Czym jest fosfataza zasadowa i gdzie występuje?
Fosfataza zasadowa, inaczej nazywana fosfatazą alkaliczną (ALP), jest enzymem obecnym w zasadzie we wszystkim tkankach ludzkiego organizmu. W największej ilości występuje zwłaszcza w komórkach:
- kości,
- błon śluzowych jelita,
- wątroby,
- dróg żółciowych,
- nerek.
Można ją nawet znaleźć w komórkach łożyska u kobiet w ciąży.
W zależności od miejsca występowania fosfataza zasadowa dzieli się na kilka podtypów (frakcji). Możemy zatem mówić o fosfatazie wątrobowej, kostnej, jelitowej lub łożyskowej. W wynikach badań krwi zazwyczaj podaje się jej całkowitą aktywność.
Dlaczego właściwy poziom fosfatazy jest tak ważny? To właśnie ten hormon wpływa bezpośrednio na rozwój kości, ale też pomaga usuwać pirofosforany, które hamują wzrost kości.
Fosfataza zasadowa – kiedy należy zbadać jej poziom?
Poziom fosfatazy zasadowej można bez problemu określić na podstawie badania krwi. Diagnostykę pod kątem aktywności fosfatazy wykonuje się przede wszystkim w razie:
- podejrzenia chorób wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka,
- podejrzeń zaburzeń w pracy tarczycy,
- podejrzeniu chorób kości,
- prawdopodobieństwa wystąpienia nowotworu, który może prowadzić do nadmiernej produkcji fosfatazy zasadowej.
Jak zbadać poziom fosfatazy zasadowej – przygotowanie i przebieg badania
Fosfataza zasadowa jest sprawdzana przez badanie krwi. W wynikach enzym oznacza się jako ALP. Pacjenci powinni zgłosić się na badanie na czczo – ostatni posiłek należy zjeść przynajmniej 8-12 godzin przed planowanym terminem pobrania krwi żylnej.
Prawidłowy poziom fosfatazy jest inny dla niemowląt, dzieci i dorosłych. U najmłodszych wynosi on 50-165 U/l, u dzieci – 20-150 U/l, a u dorosłych – 20-70 U/l. Co ciekawe u dzieci urodzonych przedwcześnie podwyższony poziom enzymu względem standardowych wartości uznaje się za normę.
Warto również zdawać sobie sprawę z podziału występowania enzymu dla poszczególnych tkanek. Na ten przykład na kości powinno przypadać od 50 do 60% całkowitej aktywności enzymu, w wątrobie – od 10 do 20% całkowitej aktywności, a w jelicie – 30% całkowitej aktywności. Procentowy udział poszczególnych frakcji określa się podczas badania elektroforetycznego fosfatazy.
Przyczyny zmniejszonej lub zwiększonej fosfatazy alkalicznej
Fosfataza zasadowa na zbyt wysokim poziomie może wynikać z szeregu powodów. Najczęściej wiąże się ją z chorobą kości (krzywica, osteomalacja), nadczynnością tarczycy lub wystąpieniem nowotworów wątroby, dróg żółciowych lub dwunastnicy. Niekiedy na podwyższony poziom ALP wpływa też niedobór witamy D, wapnia lub fosforu, choroby nerek, schorzenia układu pokarmowego (w tym choroba Leśniowskiego i Chrohna) lub długotrwałe przyjmowanie przez pacjenta furosemidu. Nie zawsze zatem nadmiar hormonu musi wynikać z poważnych chorób.
Niedobór fosfatazy w tkankach organizmu wynika natomiast z niedożywienia, niedoboru kluczowych pierwiastków w diecie (magnez, cynk), niewystarczającej ilości witaminy C lub nadmiernej podaży witaminy D, a także zaburzeń wzrostu kości i niedoczynności tarczycy.
Pamiętajmy, że niewystarczająca aktywność hormonu prowadzi do braku odkładania się wapnia w kościach, a w efekcie do zaburzenia ich wzrostu.
Fosfataza zasadowa – kontrolowanie poziomu enzymu i dbanie o zdrowie
Fosfataza alkaliczna ma olbrzymi wpływ na prawidłowe funkcjonowanie wielu tkanek i narządów w ludzkim organizmie. W razie pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów, warto zbadać poziom aktywności tego enzymu, co pomaga w diagnozowaniu wielu chorób, szybszym powrocie do pełni sił lub wdrożeniu skuteczniejszego leczenia w odpowiednim momencie.
0 komentarzy